سارکوپنیا که به آن کم‌ماهیچگی هم می‌گویند، یک بیماری شایع است که ۱۰ درصد از بزرگ‌سالان بالای ۵۰ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند امید به زندگی و کیفیت زندگی را کاهش دهد اما با انجام دادن اقداماتی می‌توانیداز این بیماری پیشگیری کنید و حتی این وضعیت را معکوس کنید. در این مقاله، توضیح می‌دهیم که سارکوپنی چیست و برای جلوگیری از آن چه باید کرد.
سارکوپنیا چیست؟
سارکوپنیا (Sarcopenia) به کاهش تدریجی توده‌های عضلانی و قدرت آن‌ها گفته میشود. این سندرم با افزایش سن در ارتباط است چون معمولا به دلیل شروع روند طبیعی افزایش سن و پیری ایجاد میشود. تخمین زده میشود که سارکوپنی بین ۵ تا ۱۳ درصد در افراد ۶۰ سال یا بیشتر و ۱۱ تا ۵۰ درصد در افراد ۸۰ سال یا بیشتر شایع باشد.
علائم بیماری سارکوپنیا
اختلال در عملکردهای حرکتی؛
مشکل در راه رفتن؛
کاهش سرعت راه رفتن؛
دشوار شدن حمل و بلند کردن وسایل سنگین؛
مشکل در بالا رفتن از پله‌ها؛
افزایش میزان زمین خوردن‌ها؛
ضعف جسمانی.
چه چیزی باعث سارکوپنی میشود؟
سارکوپنیا اغلب به دلیل روند طبیعی پیری و افزایش سن رخ می‌دهد. کاهش توده‌ی عضلانی و قدرت حرکت بین سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی شروع میشود و پس از ۶۰ سالگی به اوج خود می‌رسد. حدود ۱۰ درصد از افراد بالای ۶۰ سال در سراسر جهان به سارکوپنی مبتلا هستند.
شروع سارکوپنی با افزایش سن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله آن‌ها می‌توان به این عوامل اشاره کرد:
مقاومت به انسولین: افزایش سن اغلب باعث تغییر در ترکیب بدن میشود. این اتفاق منجر به افزایش تجمع چربی بدن و کاهش توده‌ی عضلانی خواهد شد. چنین تغییراتی ممکن است منجر به مقاومت به انسولین و سایر اختلالات متابولیک شوند.
کاهش سطح هورمون‌ها: افزایش سن ممکن است منجر به کاهش سطح هورمون‌های آنابولیک مانند فاکتور رشد شبه انسولین-۱ (insulin-like growth factor-1)، هورمون رشد انسانی و تستوسترون شود. این هورمون‌ها در رشد و نگهداری بافت‌های عضلانی نقش مهمی دارند. بنابراینُ کاهش میزان ترشح آن‌ها ممکن است باعث سارکوپنی شود.
نشانگرهای التهابی: افزایش نشانگرهای التهابی مانند اینترلوکین ۶ (IL-6)، فاکتور نکروزدهنده‌ی تومور آلفا، پروتئین واکنش‌گر C و IL-1 که با افزایش سن رخ می‌دهد، به دلیل تأثیری که بر عضلات اسکلتی دارند ممکن است منجر به سارکوپنیا شوند.
تخریب عصبی: افزایش سن باعث کاهش رشته‌های عصبی محیطی، نورون‌های حرکتی در نخاع و تعداد اتصالات عصبی عضلانی میشود. چنین تغییراتی در سیستم عصبی ممکن است باعث سارکوپنی شوند.
درمان سارکوپنیا
فعالیت بدنی
انجام ورزش منظم ممکن است برای افزایش قدرت و حجم عضلات افراد مسن مفید باشد. انجام تمرینات قدرتی از جمله وزنه‌برداری و تمرینات مقاومتی ۲ یا ۳ مرتبه در هفته می‌تواند قدرت و عملکرد عضلانی را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. قبل از شروع هر برنامه‌ی ورزشی، باید با کارشناس مراقبت‌های بهداشتی یا پزشک معالج خود مشورت کنید تا فراوانی و شدت ورزشی را که برای شما مناسب‌تر است تعیین کنید.
رژیم غذایی
کارشناسان مراقبت‌های بهداشتی مصرف ۲۰ تا ۳۵ گرم پروتئین در هر وعده‌ی غذایی را برای تقویت سنتز پروتئین عضلانی و معکوس کردن فرایند کاهش توده عضلانی و کم شدن قدرت ناشی از افزایش سن توصیه می‌کنند.
جلوگیری از سارکوپنیا
پیشگیری از سارکوپنی ممکن است کاملا امکان‌پذیر نباشد چون به عنوان بخشی از روند طبیعی پیری و افزایش سن ایجاد میشود. بااین‌حال، با کمک چند راه ساده می‌توان پیشرفت این بیماری را کاهش داد. مهم‌ترین این راه‌ها عبارت‌اند از:
داشتن یک رژیم غذایی متعادل با مواد پروتئینی با کیفیت؛
مصرف ۱.۶ تا ۱.۸ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در روز؛
انجام تمرینات مقاومتی حداقل ۲ بار در هفته؛
کاهش زمان بی‌تحرکی.
