اسکولیوز، یکی از مشکلات ستون فقرات است که در آن ستون فقرات به سمت جانب متمایل و خم می‌شود. میزان این انحنا ممکن است زیاد یا کم باشد که به شدت بیماری بستگی دارد. این خمیدگی معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی دیده می‌شود و تا سنین بالاتر ادامه خواهد یافت.
نشانه‌های اسکولیوز
نشانه‌های این مشکل را می‌توان با چشم مشاهده کرد اما برای بررسی‌های بیشتر لازم است از آزمایش‌هایی استفاده نمود. بیمار مبتلاء به اسکولیوز، یک انحنای مشخص و واضح در ستون فقرات دارد و شانه‌ها، کمر یا باسن به نظر در یک راستا و متقاون نیستند. ممکن است متوجه این امر شوید که لباس بر تن فرد بیمار به طور نامتقارنی قرار گرفته است. نمود آن ممکن است در دنده‌ها نیز دیده شود. به‌طوری که بنظر می‌رسد دنده‌ها در یک سمت بدن بیرون زده‌تر از بخش‌های دیگر است. موارد شدیدتر در هنگام راه رفتن بهتر نمود پیدا می‌کنند. در هنگام قدم برداشتن فرد ممکن است حرکات نامتعادلی داشته باشد و چون سعی دارد تعادل پاها و باسن را حفظ کند، عضلاتش دچار خستگی شده و ممکن است برای حفظ این تعادل یک دست خود را بر رو ی لگن قرار دهد. علاوه‌بر نشانه‌های ظاهری، بیمار ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشد. از جمله این علائم می‌توان به احساس درد در پایین کمر، احساس سفتی در کمر، درد و بی‌حسی در پاها و حس خستگی در عضلات اشاره کرد. دامنه حرکتی فرد ممکن است محدود شود. سفتی در ناحیه ستون فقرات می‌تواند مانع از خم شدن فرد شود. در موارد شدیدتر ممکن است بیمار دچار مشکلات تنفسی باشد. فشاری که این انحراف بر قفسه سینه وارد می‌کند ممکن است شدید بوده و مانع از پمپاژ صحیح خون توسط قلب گردد که به مشکلات قلبی و عروقی می‌انجامد. موارد شدیدتر ممکن است مشکلات دیسک کمر را نیز به دنبال داشته باشند.
درمان اسکولیوز
معمولاً برای موارد خفیف این بیماری درمانی در پیش گرفته نمی‌شود. با این حال از آنجا که ممکن است مسئله پیشرفت کند، لازم است تا جراح مغز و اعصاب شما در تحت نظر داشته باشد و در فواصل گوناگون با استفاده از تصویربرداری با اشعه X میزان انحناء را مورد بررسی قرار دهد. در مورد کودکان شدت گرفتن این مسئله بسیار محتمل است و نیاز به بررسی مداوم دارد. بررسی‌ها لازم است تا حدوداً دو بار در سال انجام شود. در این بررسی‌ها درصورتی که تغییرات واضحی به وجود آمده باشد، روش‌های درمانی را در پیش خواهند گرفت. در صورتی که زاویه انحنا از ۳۰ درجه فراتر رود و همچنان فرد در سن رشد اسکلتی باشد. یعنی در یک بازه ۶ ماهه، در حدود ۵ درجه افزایش انحنا داشته باشیم بهتر است وارد مسیر درمان شویم.
درمان این بیماری به مواردی از جمله سن بیمار (بیمارانی که در سن رشد و بلوغ هستند، بیشتر در معرض شدت بیماری قرار می‌گیرند) و میزان رشد ستون فقرات (امکان شدت و در عین حال امکان جلوگیری از شدت و تاحدودی بازگشت به شرایط عادی در بیمارانی که ستون فقرات آن‌ها در حال رشد است بیشتر خواهد بود.) ، میزان انحنا و شدت آن (موارد خفیف قابل کنترل‌تر هستند.) ، تأثیرات بیماری بر وضعیت زندگی روزمره بیمار، محل انحنا (از آنجاکه معمولا انحنا در ناحیه قفسه سینه پیشرفت بیشتری نسبت به بخش ستون مهره دارد.) ، امکان پیشرفت انحنا باتوجه به سابقه بیمار و وضعیت فعلی مؤثر خواهند بود.
در مواردی که بنابر تشخیص پزشک نیاز به درمان وجود دارد، ممکن است این روش‌ها در پیش گرفته شود:
بریس‌ها نوعی آتل هستند که برای اصلاح وضعیت اندام‌ها و بخش‌های گوناگون اسکلت مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای کودکانی که در سن رشد هستند، ممکن است پزشک بستن یک بریس در اطراف کمر را توصیه کند تا از شدت گرفتن مشکل و افزایش انحنا پیشگیری کند. این بریس‌ها از پلاستیک ساخته شده و به‌صورت مداوم در زیر لباس‌ها بسته می‌شوند و دیگران متوجه وجود آن نیستند و فرد می‌تواند به فعالیت‌های روزانه خود بپردازد. بریس‌ها در دو نوع تمام وقت و شبانه ساخته می‌شوند. عملکرد آن‌ها از نامشان مشخص است و تفاوتشان در این است که بریس تام وقت را می‌توان در طول روز استفاده کرد. اما بریس خواب معمولاً در حالت ایستاده قابل استفاده نیست و می‌تواند اصلاح بهتری انجام دهد.
عمل جراحی اسکولیوز ممکن است برای برخی بیماران توصیه شود. در این عمل جراحی موسوم به جوش یا فیوژن ستون فقرات، پزشک، قطعاتی از جنس مخصوص و مشابه بافت استخوان را مابین ستون فقرات قرار می‌دهد. این قطعات کم‌کم با استخوان‌های مهره جوش خورده و مانع از انحنای بیشتر در آن می‌شوند.
در کودکان در حال رشد که دچار اسکولیوز شدید هستند می‌توان از روش رشد بر پایه ستون فقرات و دنده استفاده کرد. در این روش، میله‌هایی به ستون فقرات یا دنده کودک متثل می‌شود تا روند رشد ستون مهره را در کودک هدایت کند. با رشد کودک لازم است تا اندازه میله‌ها توسط پزشک تغییر کند.
در تمامی این روش‌ها، هدف اصلی جلوگیری از پیشرفت بیماری و انحنای بیشتر در ستون مهره است. در صورتی که انحنا زیاد نباشد و به سایر اندام‌ها آسیب وارد نکرده و مانع از فعالیت‌های طبیعی بیمار نشود، نیاز به اقدامی نخواهد بود.
درصورتی که وجود این انحنا به دلایل دیگری چون مشکلات عضلانی یا کوتاه بودن یکی از پاها، با برطرف نمودن علت، این انحنا نیز برطرف خواهد شد.
در بزرگسالان نیز بسته به علت این مسئله، شدت یافتن این انحراف اسکلتی ممکن است متفاوت باشد. بر اساس مطالعاتی، در حدود ۴۰ درصد از بزرگسالان مبتلا به اسکولیوز دچار شدت یافتن این مسئله می‌شوند که ۳۰ درصد از آن‌ها تغییرات بسیار کند و خفیفی داشته‌اند.
تجربه و مطالاعات نشان داده که استفاده از ورزش و روش‌های فیزیوتراپی در بهبود یا کنترل این مسئله کمک‌کننده نخواهد بود. با این حال ورزش کردن تحت نظارت پزشک می‌تواند به تقویت عضلات و حمایت بیشتر از ستون فقرات کمک کند.
