فیزیوتراپی سکته مغزی به عنوان موثرترین راهکار توانبخشی این عارضه مغزی شایع شناخته می شود.
سکته مغزی یک فوریت پزشکی است که درصورت عدم تشخیص و درمان فوری میتواند باعث آسیب دائمی عصبی، ایجاد عوارض و مرگ شود.
سکته مغزی یکی از اختلالات عملکردی پیچیده است که با آسیب به مغز به‌وجود می‌آید و منجر به اختلال در نورون محرکه فوقانی میشود و سبب فلج یا ضعف در یک طرف بدن (شامل: تنه، اندامها و گاهی اوقات نیز صورت و ساختارهای دهانی سمت مقابل نیمه آسیب دیده مغز)میشود.
علاوه بر فلج حرکتی، یکسری از اختلالات عملکردی ازجمله اختلالات حسی، اختلالات درکی، نقص‌های بینایی، تغییرات شخصیتی و عقلانی و مجموعه پیچیده‌ای از اختلالات گفتاری و زبانی را نیز به همراه دارد.
تقریبا ۵۰ درصد کسانی که از سکته مغزی جان به‌درمی‌برند دچار مشکلات و اختلالات حرکتی دائمی در زمینه حفظ تعادل در حالات و وضعیت‌های مختلف و عدم توانایی جهت ایستادن و راه رفتن به تنهایی و بدون‌کمک گرفتن از دیگران و همچنین عدم توانایی جهت انجام فعالیت‌های روزمره زندگی از قبیل لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام رفتن و… هستند که برای غلبه بر این مشکلات و نقایص نیازمند برنامه‌های توانبخشی از جمله فیزیوتراپی در همان روزهای ابتدای سکته مغزی هستند، به‌طوری که، درمان های فیزیوتراپی این عدم استقلال و وابستگی را به حداقل می‌رساند. با این حال، حدود و میزانی که فیزیوتراپی ، پیامدهای پس از سکته مغزی را بهبود می‌بخشد برای بیماران مختلف متفاوت است.
زمانی که بیمار سکته مغزی از بیمارستان ترخیص می گردد متخصصین توانبخشی (فیزیوتراپیست-کاردرمان وگفتاردرمانگر) کار بازتوانی بیمار را آغاز خواهند کرد.
فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی یکی از مهمترین تصمیمات درمانی است و شروع به موقع حرکت باعث جلوگیری از عوارضی نظیر کوتاهی اندامها و یا ضعف و بی حسی خواهد شد.
فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی پروسه ای تخصصی است که باید مرحله به مرحله و با صبر و شکیبایی از سمت بیمار جهت ارتقا حرکت و فعالیت در اندام ها انجام گردد .
وظیفه فیزیوتراپیست در درجه اول ارزیابی بیمار سکته مغزی و ایجاد اعتماد و اطمینان در بیمار است.
یکی از بزرگترین دغدغه های این بیماران کنار امدن با وضعیت موجود است و پذیرش ای موضوع برای خیلی از افراد جامعه ما سخت و گاهی توام با مشکلات روحی از جمله افسردگی است.
در موارد زیادی فرد بعد از سکته مغزی دچار ناامیدی از خود و کاهش اعتماد به نفس میشود.
یک فیزیوتراپیست حرفه ای در اولین قدم میتواند بیمار را امیدوارانه برای بازگشت به سطوح قبلی حسی و حرکتی تشویق نماید.
انجام فیزیوتراپی سکته مغزی به صورت ترکیبی از حرکات دستی و استفاده از مدالیته های درمانی در این زمینه آغاز میشود.
فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی بیشتر حول انجام مانورهای دستی و تشویق بیمار برای استفاده از سمت ضعیف حرکتی صورت میگیرد.
بیمار باید پس از دریافت درمان‌های اولیه هر چه زودتر انجام یک برنامه درمانی توانبخشی را تحت نظر یک فیزیوتراپیست آغاز کند.
معمولاً در صورتی که بیمار از نظر وضعیت بالینی ثبات داشته باشد، پزشک ظرف ۴۸ ساعت پس از بروز سکته مغزی او را به یک فیزیوتراپیست ارجاع می‌دهد.
بعضی افراد ظرف چند روز از اثرات سکته مغزی بهبود می‌یابند، اما برای اکثر افراد بهبودی به تدریج و در طول دوره توانبخشی حاصل میشود.
بخش اعظم بازیابی توانایی‌های عملی در سه ماه اول پس از بروز سکته مغزی رخ می‌دهد.
اکثر افراد، با بهره‌گیری از راهنمایی‌های ارائه شده، می‌توانند تا دست کم یک سال پس از بروز سکته به بهبود توانایی‌های خود در زمینه انجام کارهایی که نیازمند توانایی‌های عملی هستند و همچنین ظرفیت هوازی (ایروبیک) خود ادامه دهند.
پس از آن سرعت پروسه بهبودی کاهش می‌یابد، اما معمولاً برای دوره‌ای طولانی همچنان ادامه پیدا کند.
عموماً پس از مرخص شدن از بیمارستان نیز برنامه توانبخشی از طریق برگزاری جلسات فیزیوتراپی در خانه یا در یک کلینیک فیزیوتراپی سرپایی ادامه می‌یابد.
فیزیوتراپیست‌ها دقیقاً برای ارزیابی مشکلات حرکتی و/یا از دست دادن توانایی‌های حسی که میتواند در نتیجه یک سکته مغزی رخ دهد آموزش می‌بینند.
فیزیوتراپیست از طریق بازآموزی حرکتی، برای آموزش مجدد قابلیت‌های حرکتی و فعالیت‌های عملکردی مانند بلند شدن از حالت نشسته، راه رفتن و استفاده از دست درگیرِ عوارض سکته تلاش می‌کند.
هدف از فیزیوتراپی در مراکز توانبخشی، دادن برنامه‌های مدون و طراحی‌شده جهت تسریع روند بهبودی بیمار است که طی شش ماه نخست پس از بروز سکته مغزی بدن حداکثر پاسخ را به درمان‌های فیزیوتراپی بدهد.
پس دراین مدت باید تلاش پیگیر و متمرکز جهت بازگشت اعمال مختل شده سیستم عصبی انجام گیرد تا معلولیت و ناتوانی فرد سکته‌کننده برطرف شود.
البته باید توجه داشت که بازگشت اعمال بدن پس از گذشت شش ماه کاملا متوقف نمی‌شود بلکه طی روند تدریجی تا مدت دو سال ادامه می‌یابد.
