اگر در هنگام نشستن، رانندگی یا انجام فعالیت‌های مختلف در ناحیه لگن یا قسمت تحتانی کمر احساس درد دارید، بدون شک دنبالچه شما دچار آسیب شده است. دنبالچه یک استخوان مثلثی شکل در انتهای ستون فقرات است که برخلاف اندازه کوچک و به‌ظاهر ساده، نقش مهمی در انجام عملکردهای حرکتی برعهده دارد. درد دنبالچه معمولا به‌صورت تیر کشنده و تیز احساس می‌شود. در برخی مواقع احساس درد چنان شدید است که می‌تواند فرد را در انجام فعالیت‌های روزمره با مشکل مواجه کند. اما چگونه می‌توان درد دنبالچه را درمان کرد؟
امروزه روش‌های مختلفی برای درمان درد دنبالچه وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به ورزش و تمرینات کششی، استراحت، مصرف داروهای مسکن یا ضد التهاب، استفاده از پد‌های گرم و سرد و درمان‌های فیزیوتراپی اشاره کرد. بدون شک انجام هر از یک موارد فوق بدون مشورت پزشک، عواقب جبران ناپذیری را برای شما به دنبال خواهد داشت. در بین روش‌های ذکر شده برای درد دنبالچه، مراجعه به فیزیوتراپ را می‌توان بهترین شیوه درمان دانست.
درمان انتخابی برای درد دنبالچه براساس علت ایجاد آن در هر فرد متفاوت است. برخی از علل متداول بروز درد در دنبالچه به شرح زیر هستند:
· عادت‌های بدنی نادرست
حالت بدنی نامناسب یکی از رایج‌ترین علت‌های بروز درد در دنبالچه است. به‌عنوان مثال عدم تحرک و نشستن طولانی مدت بر روی صندلی به‌ویژه در سفرهای طولانی می‌تواند به دنبالچه آسیب وارد کند. به همین دلیل اغلب افرادی که برای طولانی مدت رانندگی می‌کنند یا فعالیت خود را در پشت میز انجام می‌دهند، عموما دچار درد دنبالچه می‌شوند.
· زایمان
درد دنبالچه یکی از عواقب انجام زایمان است که به دلیل بروز انقباضات مداوم در رحم برای بازگشت به حالت طبیعی رخ می‌دهد. به‌طور معمول درد چند روز پس از زایمان با شدت بالا و حالت تیر کشنده ظاهر می‌شود و پس از آن به مرور از شدت آن کاسته می‌شود. در صورت عدم کاهش التهاب و درد دنبالچه طی مدت یک هفته، مراجعه به پزشک و استفاده از روش‌های درمانی فیزیوتراپی ضرورت می‌باید.
· ضربه
ضربه به ناحیه انتهایی کمر نیز می‌تواند آسیب‌های جدی به دنبالچه وارد کند که نتیجه آن بروز درد و التهاب در آن ناحیه است. بسته به اینکه ضربه موجب جابجایی دنبالچه شود یا نه، فیزیوتراپ از روش‌های مختلفی برای درمان آن استفاده می‌کند.
· اضافه وزن
اضافه وزن با ایجاد فشار بر روی ناحیه دنبالچه، در بروز درد نقش بسیار بالایی دارد. از این رو اغلب افراد دارای اضافه وزن در هنگام نشستن یا لم دادن با احساس درد شدید و تیز مواجه می‌شوند.
انواع درمان‌های فیزیوتراپی درد دنبالچه
استفاده از امواج اولتراسوند
اولتراسوند یک روش درمانی رایج در فیزیوتراپی است که در آن به واسطه دستگاه دیاترمی، امواج مکانیکی صوتی به بافت ناحیه درد فرستاده می‌شود. در واقع عملکرد این دستگاه به گونه‌ای است که ایجاد لرزش و انتقال آن به بافت، درد دنبالچه را درمان می‌کند. برای این منظور فیزیوتراپ ابتدا دستگاه دیاترمی را برای درمان درد دنبالچه تنظیم می‌کند. به‌طور معمول تنظیمات continues برای درمان آسیب‌های مزمن دنبالچه و از تنظیمات pulsed برای درمان التهاب‌های سطحی استفاده می‌شود. در ادامه با قرار دادن سر مبدل در ناحیه تحت درمان به مدت 5 الی 10 دقیقه، امواج اولتراسوند اعمال می‌شوند. در این روش از یک ژل خاص برای نفوذ بهتر امواج استفاده می‌شود.
موبیلیزاسیون
موبیلیزاسیون یک روش درمانی دیگر در فیزیوتراپی است که به‌منظور تنظیم دقیق موقعیت استخوان دنبالچه مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین اگر دنبالچه شما به هر علتی از موقعیت خود خارج شود، این روش را برای درمان آن به کار می‌برند. در این روش با ایجاد فشار و انجام برخی حرکات بر روی بافت نرم اطراف، درد دنبالچه درمان می‌شود. موبیلیزاسیون به سه روش نرم، سریع و عمیق قابل انجام است.
شاک ویو در لیگامان‌های متصل به استخوان دنبالچه
شاک ویو که با عنوان RSWT و ESWT نیز شناخته می‌شود، یکی از بهترین روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای تسکین و برطرف کردن درد دنبالچه است. در این شیوه درمانی از امواج صوتی با انرژی پایین استفاده می‌شود. این امواج از طریق بافت نرم به‌طور مستقیم به ساکروم می‌رسند. به‌عبارتی عملکرد دستگاه، تحریک دقیق ناحیه درد است.
توجه داشته باشید که نحوه درمان درد دنبالچه با شاک ویو متفاوت از درمان با امواج اولتراسوند است. این تفاوت مربوط به فرکانس امواج صوتی است. در درمان با دستگاه اولتراسوند از امواج با فرکانس بالا استفاده می‌شود. این در حالی است که امواج صوتی شاک ویو، فرکانس پایینی را به دنبالچه انتقال می‌دهند.
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست
TENS یا محرک الکتریکی عصب، با ارسال جریان‌های الکتریکی ملایم منجر به ایجاد اختلال در فرآیند سیگنال‌های درد فرستاده شده از مغز به دنبالچه می‌شود. این روش نمی تواند درمان موثری برای برطرف کردن درد دنبالچه باشد؛ چرا که ممکن است پس از گذشت چند ساعت از درمان، درد دنبالچه مجدداً آغاز شود. استفاده از لیزر پرتوان، درمان‌های دستی، ماساژ درمانی و نیدل در عضلات نواحی اطراف، سایر روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای برطرف کردن درد دنبالچه هستند.
